Bài viết dưới đây truongkinhdoanhcongnghe sẽ hướng dẫn bạn lập Sơ Đồ Tư Duy Sinh Sản Ở Thực Vật ngắn gọn và dễ hiểu nhất. Mời bạn đọc cùng theo dõi!
Tổng hợp Sơ Đồ Tư Duy Sinh Sản Ở Thực Vật
Kiến thức liên quan – Sơ Đồ Tư Duy Sinh Sản Ở Thực Vật
Sinh sản vô tính là gì
Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản mà thế hệ con được sinh ra từ một cơ thể mẹ duy nhất, và thừa hưởng các gen chỉ từ cơ thể mẹ đó. Hình thức sinh sản này gần như không liên quan đến số bộ nhiễm sắc thể hay sự giảm phân. Thế hệ con sẽ là bản sao di truyền chính xác của cơ thể mẹ, ngoại trừ trường hợp đặc biệt là sự tự thụ phấn (automixis).
Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản chính của các sinh vật đơn bào chẳng hạn như vi khuẩn cổ, vi khuẩn, và sinh vật nguyên sinh.
Nhiều loại thực vật và nấm cũng thuộc dạng sinh sản vô tính. Trong khi tất cả các sinh vật nhân sơ đều sinh sản vô tính (không có sự hình thành và hợp nhất giao tử), cơ chế của sự chuyển gen hàng ngang như kết hợp, chuyển hóa, và tải nạp đôi khi được ví như sinh sản hữu tính.
Sinh sản vô tính có nhiều lợi ích như tăng dân số nhanh chóng, tiết kiệm năng lượng và nguyên liệu, duy trì ổn định di truyền và thích nghi tốt với môi trường ổn định.
Tuy nhiên, sinh sản vô tính cũng có những hạn chế như giảm đa dạng di truyền, khó thích nghi với môi trường biến đổi và dễ bị tuyệt chủng khi có biến đổi lớn.
Có nhiều loại sinh sản vô tính ở các loài khác nhau, chẳng hạn như phân đôi, đa phân, mọc chồi, nảy chồi, nảy mầm, chiết cành, trinh sinh và phát triển không thụ tinh. Mỗi loại sinh sản vô tính có những đặc điểm và cơ chế riêng biệt.
Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật
Sinh sản vô tính ở thực vật là hình thức sinh sản mà không cần sự hợp nhất của giao tử đực và giao tử cái, mà chỉ dựa vào một phần cơ thể của cây mẹ để tạo ra cây con giống hệt cây mẹ về đặc tính di truyền. Sinh sản vô tính ở thực vật có nhiều hình thức, trong đó có:
- Sinh sản bằng bào tử:
Là hình thức sinh sản phổ biến ở các nhóm thực vật không có hoa, như rêu, dương xỉ, nấm… Bào tử được tạo ra trong các túi bào tử từ các tế bào của cơ thể mẹ. Khi bào tử chín, chúng sẽ rơi xuống đất và nảy mầm thành cơ thể mới. Ví dụ: Rêu tản sinh sản bằng bào tử được tạo ra ở trên các lá của nó; Dương xỉ sinh sản bằng bào tử được tạo ra ở mặt dưới của lá.
- Sinh sản bằng chồi:
Là hình thức sinh sản ở một số loài thực vật có hoa, như khoai tây, dâu tây, chuối… Chồi là những phần cơ thể nhỏ của cây mẹ, có khả năng phát triển thành cây con khi được cắt hay tách ra khỏi cây mẹ. Chồi có thể xuất hiện ở các bộ phận khác nhau của cây, như rễ, thân, lá hay hoa. Ví dụ: Khoai tây sinh sản bằng chồi ở các mắt trên củ; Dâu tây sinh sản bằng chồi ở cuống hoa dài; Chuối sinh sản bằng chồi ở gốc thân.
- Sinh sản bằng củ:
Là hình thức sinh sản ở một số loài thực vật có hoa có củ dự trữ chất dinh dưỡng, như hành tây, tỏi, gừng… Củ là phần rễ hay thân phình to của cây mẹ, có chứa các mắt nảy mầm. Khi củ được trồng vào đất, các mắt sẽ phát triển thành chồi và ra rễ, tạo thành cây con. Ví dụ: Hành tây sinh sản bằng củ rễ; Tỏi sinh sản bằng củ con; Gừng sinh sản bằng củ thân.
Phương pháp nhân giống vô tính là gì?
Phương pháp nhân giống vô tính là một phương pháp sinh sản, trong đó con người chủ động nhân lên hoặc tạo ra cơ thể mới từ một bộ phận cắt rời của cơ thể bố hoặc mẹ. Phương pháp này được áp dụng cho nhiều loài thực vật và một số loài động vật có khả năng sinh sản vô tính tự nhiên .
Có nhiều hình thức nhân giống vô tính nhân tạo, như chiết, ghép, giâm, nuôi cấy mô – tế bào . Mỗi hình thức có ưu và nhược điểm riêng, tùy thuộc vào loài cây, mục đích và điều kiện nuôi trồng.
Lợi ích của phương pháp nhân giống vô tính là có thể tạo ra số lượng cây con lớn trong thời gian ngắn, bảo tồn được đặc tính di truyền của cây mẹ, khắc phục được sự kén chọn của cây khi sinh sản hữu tính. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có những hạn chế, như tốn nhiều công sức và chi phí, dễ gây suy thoái di truyền do thiếu sự đa dạng gen.
Vai trò của sinh sản vô tính
Sinh sản vô tính là quá trình tạo ra con cái mà không cần sự tham gia của tế bào giới tính. Sinh sản vô tính có vai trò quan trọng đối với đời sống thực vật và con người.
Đối với thực vật, sinh sản vô tính giúp duy trì đặc tính di truyền của loài, tăng khả năng thích nghi và sinh tồn trong môi trường khắc nghiệt, và phục hồi sau khi bị tổn thương.
Đối với con người, sinh sản vô tính có ích trong việc nhân giống các loài thực vật có giá trị kinh tế, như cây lương thực, cây công nghiệp, cây thuốc và cây cảnh. Ngoài ra, sinh sản vô tính còn được áp dụng trong công nghệ sinh học để tạo ra các sản phẩm có lợi cho sức khỏe và môi trường, như enzyme, hormone, vaccine và sinh khối.
So sánh sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính
| Tiêu chí | Sinh sản vô tính | Sinh sản hữu tính |
| Khái niệm | Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản trong đó giao tử đực và giao tử cái không hợp nhất (còn gọi là sinh sản vô tính, sự tạo ra các sinh vật mới trong đó tinh trùng và trứng không hợp nhất). Đặc biệt là những đứa trẻ được sinh ra giống nhau và giống bố mẹ chúng. Có hai hình thức sinh sản vô tính: sinh sản bằng bào tử và sinh sản sinh dưỡng không phân bào. | Sinh sản hữu tính là quá trình hợp nhất các giao tử đực và cái thành hợp tử (2n) để tạo ra một cá thể mới (hay còn gọi là sinh sản hữu tính là sự kết hợp của các giao tử đơn bội; thành tế bào lưỡng bội, hợp tử con). Đặc biệt, động vật phát triển từ trứng được thụ tinh sẽ tạo ra giao tử thông qua quá trình giảm phân. |
| Cơ sở tế bào học | Nguyên phân | Nguyên phân, giảm phân, thụ tinh |
| Ý nghĩa | Tạo ra các cá thể thích nghi với điều kiện sống ổn định | Tạo ra các cá thể thích nghi tốt hơn với điều kiện sống thay đổi |
| Đặc điểm di truyền | – Không thấy sự giảm phân để hình thành giao tử, không có sự thụ tinh. – Cơ thể của con được cấu tạo từ các bộ phận hoặc nhóm tế bào từ cơ thể mẹ – Đời con cũng như đời mẹ là có sự giống nhau ý hệt. – Không đa dạng di truyền. | – Có sự phân ly độc lập và tổ hợp tự do của các cặp gen trong quá trình phát sinh giao tử, tạo ra nhiều loại giao tử khác nhau. – Các loại giao tử này tổ hợp lại với nhau trong quá trình thụ tinh làm phát sinh nhiều tổ hợp khác nhau và nhiều biến dị tổ hợp. – Có sự đa dạng di truyền. |
| Ưu điểm | – Cá thể con được sinh ra giống hệt mẹ về mặt di truyền. – Chỉ cần là phần thân rễ hay còn được gọi là cơ thể gốc. – Ngay cả những cá thể sống độc lập cũng có thể để lại con cái. Điều này thuận lợi cho mật độ dân số thấp. – Tạo ra một số lượng lớn con cái giống hệt nhau trong một thời gian ngắn. – Tăng hiệu quả sinh sản do không tốn năng lượng cho quá trình hình thành giao tử và thụ tinh. – Tạo ra quần thể mới thích nghi tốt với môi trường sống ổn định, ít bị biến động khi quần thể tăng nhanh | Tiến hóa hơn so với sinh sản vô tình: Tạo ra các cá thể mới rất đa dạng về các đặc điểm di truyền, vì vậy động vật có thể thích nghi và phát triển trong điều kiện sống thay đổi. Đồng thời hợp tử được nuôi dưỡng tốt hơn và con non khi sinh ra cũng có tỷ lệ sống sót và phát triển cao hơn. |
| Nhược điểm | – Không đa dạng di truyền – Khi thay đổi điều kiện sống dễ chết hàng loạt, thậm chí cả quần thể bị tiêu diệt | – Không có lợi trong trường hợp mật độ quần thể thấp. – Không có lợi trong trường hợp mật độ quần thể thấp |
| Ưu thế | Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản trong đó giao tử đực và giao tử cái không hợp nhất, và chúng giống hệt bố mẹ. Vì vậy sẽ không chiếm ưu thế bằng sinh sản hữu tính. | Sinh sản hữu tính có sự kết hợp giữa hai tế bào đực và cái, thụ tinh trong nên hợp tử sẽ được phát triển trong trứng. Vì thế hợp tử được nuôi dưỡng và bảo vệ tốt để phát triển cho tới khi sinh ra con non cũng có sức sống cao, khả năng thích nghi tốt đối với môi trường sống. |
Trên đây là những thông tin liên quan đến Sơ Đồ Tư Duy Sinh Sản Ở Thực Vật mà Truongkinhdoanhcongnghe tổng hợp được. Hi vọng bài viết hữu ích với bạn.
